|
คุณธรรมสำหรับเด็กปฐมวัยพัฒนาได้ด้วยรูปแบบการจัดประสบการณ์ DIPA
The Moral Development for Early childhood by Model of experience “DIPA”
อรุณลักษณ์ คำมณี
Arunluck Khammanee
คุณธรรม คือ สิ่งดีงามที่จำเป็นต้องปลูกฝังให้มีในตัวบุคคล เป็นสิ่งที่มีความสำคัญต่อสังคมเป็นอย่างมาก รัฐตระหนักถึงความสำคัญดังกล่าว จึงวางนโยบายในการพัฒนาคุณธรรมดังปรากฏในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 (แก้ไขเพิ่มเติมฉบับที่ 1 และฉบับที่ 2) มาตรา 81 กำหนดว่า รัฐต้องจัดการศึกษาอบรมให้เกิดความรู้ คู่คุณธรรม การจัดการศึกษาต้องเน้นความสำคัญทั้งความรู้คุณธรรม การจัดกระบวนการเรียนรู้ให้ผสมผสานความรู้ด้านต่าง ๆ อย่างได้สัดส่วนสมดุล รวมทั้งปลูกฝังคุณธรรม ค่านิยมที่ดีงาม และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ (สมชาย พงษ์พัฒนาศิลป์ ; และเผ่าพันธุ์ ชอบน้ำตาล. 2554 : 34) และนโยบายดังกล่าวยังระบุไว้ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564) มีจุดมุ่งหมายพัฒนาศักยภาพของคนด้านจิตใจให้เป็นบุคคลที่มีคุณภาพเพียบพร้อมคุณธรรม มีระเบียบวินัย มีความซื่อสัตย์สุจริต มีค่านิยมที่ดีงาม และจิตสำนึกรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่น ส่งเสริมให้เด็กปฐมวัยมีการพัฒนาทักษะสมอง และทักษะทางสังคมที่เหมาะสม และในหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2546 ยังได้กำหนดมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค์ไว้ในมาตรฐานที่ 4 ว่าเด็กปฐมวัยต้องมีคุณธรรม จริยธรรม และมีจิตใจที่ดีงาม ซึ่งประกอบด้วย 4 ตัวบ่งชี้ คือ มีวินัยในตนเอง และมีความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์สุจริต และยอมรับความผิดพลาดของตนเองและคนอื่น มีความเมตตากรุณาและช่วยเหลือแบ่งปัน รู้จักประหยัด (สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. 2548 : 36 ) จากนโยบายของชาติดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า คุณธรรมเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องเร่งรีบดำเนินการเสริมสร้างให้มีในกลุ่มคนทุกช่วงวัย และในการนี้จะเกิดผลเป็นอย่างดีถ้ามีการสอดแทรกคุณธรรมผ่านระบบการจัดการศึกษา
เด็กปฐมวัยเป็นทรัพยากรบุคคลที่มีคุณค่ายิ่งต่อการพัฒนาประเทศ เด็กวัยนี้สามารถที่จะพัฒนาระดับคุณธรรม จริยธรรม รู้ คิด และเลียนแบบสิ่งที่ควรประพฤติปฏิบัติในทางที่ดีได้ เนื่องจากเด็กในวัยนี้เป็นวัยของการวางรากฐานด้านบุคลิกภาพ และเป็นวัยที่พัฒนาการทุกด้านเป็นไปอย่างรวดเร็วทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา นอกจากนี้ เด็กในวัยนี้ยังเป็นวัยของการเริ่มต้นพัฒนาการคิดเชิงนามธรรมอันเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการปลูกฝังคุณธรรมให้เกิดขึ้นในใจ (อดิศร จันทรสุข. 2559 : 8)
รูปแบบการจัดประสบการณ์ เพื่อพัฒนาคุณธรรม สำหรับเด็กปฐมวัย โดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับคุณธรรมและทฤษฎีการเรียนรู้ เพื่อนำมาใช้ในการสังเคราะห์รูปแบบการจัดประสบการณ์คุณธรรม คือ ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคมของแบนดูรา ทฤษฎีพัฒนาการทางสติปัญญาของเพียเจท์และบรูเนอร์ แนวคิดการเรียนรู้แบบร่วมมือ แนวคิดการพัฒนาด้านพุทธิพิสัยและจิตพิสัยของบลูม กฎแห่งการฝึกหัดของธอร์นไดค์ ทฤษฎีที่เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ และแนวคิดการสะท้อนคิด สังเคราะห์เอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลการสังเคราะห์ทำให้ได้รูปแบบมีองค์ประกอบการสอน 4 ขั้นตอน ซึ่งประกอบด้วย ขั้นรับข้อมูล (Data : D) ขั้นศูนย์ปฏิสัมพันธ์ (Interaction : I) ขั้นสรุป แบ่งปัน นำเสนอได้ (Present : P) และขั้นประยุกต์ใช้เหมาะสม (Application : A)
คำสำคัญ : คุณธรรม ; เด็กปฐมวัย ; รูปแบบการจัดประสบการณ์
|